آلن پیز، استاد ولادیمیر پوتین نخست وزیر کنونی روسیه و نویسنده یکی از ده کتاب پر فروش ارتباطات قرن با نام "چرا مردان گوش نمیدهند و زنان نمیتوانند نقشه بخوانند"، ترجمه شده به شصت زبان با فروش بیش از یازده میلیون نسخه و مرد شماره یک فنون مذاکرات و تحلیل حرکات بدن و نویسنده پانزده جلد کتاب مطرح در جهان بود؛ آلن پی»، عضو انجمن بیمهگران و موسسه تحقیقات مدیریت آمریکاست. آنتونی رابینز، نویسنده نامدار درباره او میگوید: من با شرکت در دوره آموزشی و شنیدن و به کار بردن ایدههای فوق العاده آلن، قدرت ارتباطات خود را چندین برابر کردم.
خلاصهای از مباحث آلن پیز در سمینار بینالمللی مدیریت فنون ارتباطات، مذاکرات و فروش را مرور میکنیم.
بینایی
شبکیه، داخلیترین لایه چشم دو نوع گیرنده دارد: سلولهای استوانهای (١٣٠ میلیون) که در نور ضعیف تحریک میشوند و سفید و سیاه را تشخیص میدهند و سلولهای مخروطی (هفت میلیون) که به ما توانایی دیدن رنگ و جزییات ظریف اشیا را میدهند. این سلولهای مخروطی را کروموزوم X منتقل میکند. زنان دو کروموزوم X دارند. به این دلیل، بیش از مردان دارای سلولهای مخروطی هستند و در نتیجه، رنگ اشیا را بسیار واضحتر دیده و توصیف میکنند.
مردان تنها قادر به توصیف رنگهای اصلی هستند: قرمز، آبی، و زرد. زنان میتوانند رنگهای شیری، نیلی، ارغوانی، بنفش و سدری را نیز توصیف کنند.
سفیدی چشم در انسان کاملا واضح است. این بخش حرکت چشمها و تغییر جهت دید را که هر دو برای ارتباط بین انسانها ضروری است، در انسان ممکن میسازد. سفیدی چشم زنان بیش از مردان است، چرا که ارتباط مستقیم با افراد بخش اصلی فرایند برقراری ارتباط در زنان است و هر چه سفیدی چشم بیشتر باشد، بیشتر میتوان سیگنالهای گوناگون بصری را ارسال و یا دریافت کرد. به این وسیله، بهتر میتوان تغییر مسیر طرف مقابل را دنبال کرده و تجزیه و تحلیل کرد.
زنان نسبت به مردان از حس بینایی قویتری نیز برخوردارند؛ گویی برای مدیریت خانه، دارای یک نوع نرم افزار مغز هستند که آنان را قادر میسازد پیرامون خود را تا دست کم ٤٥ درجه از چپ و راست و همچنین از بالا و پایین خود ببینند. زاویه دید گسترده بسیاری از زنان حتی تا ١٨٠ درجه هم میرسد. چشمان مردان بزرگتر از چشمان زنان است و برای دیدی تونل مانند ولی بسیار دور برنامه ریزی شدهاند. به عبارت دیگر، او میتواند چیزهایی را که درست مقابلش است، روشن ببیند؛ حتی در فاصلهای دور مثل دیدن با یک ذرهبین.
کرهای که ناپدید شد
هر زنی در این جهان؛ در حالی که مرد جلوی یخچال ایستاده، چنین گفت و گویی با او داشته است:
- دیوید: کره کجاست؟
- جین: تو یخچال
- دیوید: اینجا تو یخچال که نیست، کجا گذاشتیاش؟
- جین: همون جاست. خوب چشماتو باز کن!
- دیوید: نه، حتما گذاشتیش جای دیگه. میگم تو یخچال نیست.
در این مرحله از گفت و گو، جین با گامهای بلند به آشپزخانه میآید و دستش را درون یخچال برده و مثل شعبده بازی کره را بیرون میآورد. مردان بیتجربه اغلب این مسأله را به عنوان یک کلک معمولی قلمداد میکنند و زنان را متهم میکنند که چیزها را در کشو و یا کمد پنهان میکنند؛ جورابها، کفشها، لباسهای زیر، مربا، کره، سوئیچ خودرو و کیف پول همه سر جایشان هستند. فقط مردان نمیتوانند آنها را ببینند.
زن با زاویه دید گسترده، محتویات درون یخچال و یا کمد را بدون چرخش سر میبینند، در حالی که مردان سرشان را از چپ به راست و از بالا به پایین میچرخانند تا شیئ ناپدید شده را بیابند.
این تفاوت در قدرت دید زن و مرد، تأثیرات مهمی بر زندگی ما داشته است؛ برای نمونه، آمار شرکتهای بیمه، ثابت میکند هنگامی که تصادفی رخ داده باشد، زنان کمتر ریسک میکنند که از سمت چپ و راست خودروی حادثه دیده بگذرند. زاویه دید گسترده آنها این امکان را میدهد که خودروهایی را که از طرفین به سمت آنان میآیند، ببینند. آنان هنگام پارک کردن برای آن که از عقب و جلو به چیزی نزنند، نا توانند. به علت این که در زنان توانایی تجسم فضایی کمتر است.
یک زن وقتی بداند همسرش در دیدن چیزهایی که درست جلوی چشمش هستند، مشکل دارد، کمتر عصبانی میشود. وقتی زنی به همسرش میگوید: همون جا توی کمد است، مرد باید حرف او را باور کند و به جست و جو ادامه دهد.
توانايي دروغ سنجي زنان
تحقيقات نشان ميدهد كه هنگام ارتباط رو در رو، سيگنالهاي غير كلامي ٦٠ تا ٨٠ درصد از تأثير پيامهاي ارسالي را دربردارند، در حالي كه سيگنالهاي صوتي سهمي حدود ٢٠ تا ٣٠ درصد دارند و ٧ تا ١٠ درصد باقي مانده به موضوع مطرح شده بستگي دارد.
سنسورهاي پيشرفته يك زن، اين اطلاعات را دريافت كرده و تجزيه و تحليل ميكند. زنان به خاطر توانايي مغزشان در انتقال سريع اطلاعات بين دو نيمكره مغز امتياز بارزي در برابر مردان دارند تا سيگنالهاي تصويري، حركات بدن و ديگر سيگنالها را در كنار هم بچيند و در پایان، رمز را كشف كنند. به همين دليل، كمتر مردي موفق ميشود رو در روي يك زن دروغ بگويد.
اگر مردي بخواهد به زني دروغ بگويد، بهتر است از پشت تلفن، توسط نامه، در تاريكي مطلق و يا از زير پتو اين كار را انجام دهد.
تفاوتهاي مغزي زن و مرد
بیشتر مردان نمیتوانند احساسات خود را نشان دهند. مغز مردان ساده، اما مغز زنان پیچیده است. بخش چپ مغز مردها، هنگام صحبت کردن فعال میشود. اغلب برای خانمها این پرسش پیش میآید که چرا مردان اینقدر روی خاموش کردن تلویزیون هنگام زنگ زدن تلفن اصرار دارند؟
زنها با تعجب از خود میپرسند: چرا مردها وقتی مشغول خواندن روزنامه یا دیدن تلویزیون هستند، نمیتوانند سخنان همسر خود را بشنوند؟
تقریبا همه زنان دنیا از نشنیدنهای شوهرشان در رنج و عذابند. دلیل چنین ضعفی این است که مغز یک مرد برای انجام یک کار در یک زمان شکل گرفته، زیرا فیبرهای ارتباطی کمتری بین دو نیمکره مغزی او هست. اگر از مردی در حال مطالعه یک اسکن مغزی بگیرید، خواهید دید او در این هنگام کاملا کر شده است!
اما مغز زن برای کارهای متفاوت در آن واحد شکل گرفته است و میتواند از هر دو نیمکره مغز خود بهره ببرد. زن میتواند چند کار متفاوت را در یک زمان انجام دهد. مغز همیشه فعال زن هرگز بیکار نمیماند. او میتواند در یک زمان با تلفن حرف بزند، غذا بپزد و تلویزیون ببیند. او میتواند در حال رانندگی آرایش کند، به رادیو گوش دهد و با تلفن همراهش حرف بزند؛ اما اگر مردی در حال درست کردن غذا باشد و شما با او صحبت کنید، ممکن است به دلیل از دست دادن تمرکزش بر نحوه درست کردن غذا عصبانی شود.
تحقيقات جديد نشان داد كه عملكرد مغز زنان نسبت به مردان تفاوتهاي اساسي دارد. مغز زن به طور نامحسوسي كوچكتر از مغز مرد است كه اين موضوع به هيچ وجه تأثيري بر توانايي و قابليتهاي آنان ندارد.
در سال ١٩٩٧ محقق دانماركي، "برتن پكن برگ" از بخش عصبشناسي بيمارستان دولتي كوپنهاگ ثابت كرد كه مغز يك مرد به طور متوسط، چهار ميليارد سلول بيشتر از مغز زن دارد. با اين حال زنان عموما در پاسخ به پرسشها ٣ درصد بهتر از مردان عمل ميكنند.
در مغز بیشتر مردان، بخشي براي جهتيابي وجود دارد. به همين دليل، در جهتيابي مشكلي ندارند. در بخشهاي گوناگونی از مغز زنان مركز كلامي وجود دارد. مهارت كلامي آنان عالي است. به ندرت براي پيدا كردن كلمه دستپاچه ميشوند.
در سال ١٩٩٥ گروهي از دانشمندان به سرپرستي دكتر "بنت" و دكتر "سالي شاي ويتس" در دانشگاه يل، آزمايشهايي را روي مردان و زنان انجام دادند تا دريابند در كدام نقطه مغز قافيه ساخته ميشود.
با كمك "ام ـ آر ـ تي" اين موضوع مورد تأييد قرار گرفت كه در مردان نيمكره چپ مغز براي زبان فعاليت ميكند. در حالي كه در زنان هر دو نيمكره فعال ميشود. نيمكره چپ مغز يك دختر سريعتر از نيمكره چپ يك پسر رشد ميكند؛ يعني دختران، بهتر و سريع تر از پسران صحبت ميكنند، ميخوانند و زبان خارجي فرا ميگيرند. به همين دليل، كلينيكهاي گفتار درماني مملو از پسر است تا دختر.
در پسران، نيمكره راست مغز سريعتر از دختران رشد ميكند؛ جايي كه توانايي درك منطقي و تجسم فضايي وجود دارد. پسران در رياضيات، ساختمان سازي و حل مشكلات قويتر از دختران هستند.
سرعت ارتباط بين دو نيمكره
نيمكره چپ و راست مغز با رشتههاي عصبي به نام جسم پينهاي به هم متصلند. اين رشته امكان ارتباط و تبادل اطلاعات را ايجاد ميكند.
راجر كروسكي، عصب شناس دانشگاه كاليفرنيا تأييد كرد كه جسم پينهاي در مغز زنان نسبت به مردان ضخيمتر است. به همين دليل، ارتباط بين دو نيمكره در زنان ٣٠ درصد بيشتر از مردان برقرار ميشود. همچنين در زنان و مرداني كه به فعاليت مشابهي مشغولند، بخشهاي متفاوتي از مغز فعال ميشوند.
تحلیل حرکات بدن
از جمله مواردی که آلن به پوتین یاد داد، تأثیر حرکات بدن بود. مثلا طرز نشستن، طرز قرار گرفتن سر و حرکات دیگر اعضای بدن، به ویژه در رفتار سیاستمداران هر حالتی از بدن میتواند، نمایشگر بیانی خاص باشد که در خانمها و آقایان متفاوت است؛ مثلا گره کردن دستها در حالت رو به پایین، حالتی از راحتی و ریلکس بودن را نشان میدهد. یا هنگامی که سرتان را در موقع صحبت کردن به آرامی تکان میدهید، این حرکت به معنای در کنترل داشتن آن شخص و محیط توسط شماست.
یک کارشناس فروش هنگامی که در حال فروش جنسی است، اگر مشتری یک قدم به عقب بردارد، به معنی عدم تمایل و انصراف از خرید است. به علت این که یا به خوبی توجیه نشده یا رفتار قابل قبولی از فروشنده ندیده است؛ اما اگر مشتری یک قدم جلو گذاشته یا سرش را به آرامی تکان دهد، احتمالا به این معنی است که توضیحات فروشنده او را قانع کرده است.
صحبت کردن مهارت اصلی خانمهاست؛ خانمها در یک زمان، همه با هم صحبت میکنند و در همان موقع، هم به سخنان یکدیگر گوش میکنند؛ اما این توانایی برای مردان امکان پذیر نیست. مغز زنان مانند پدال زدن دوچرخه با صحبت کردن انرژی میگیرد.
اگر خانمها بخواهند با یک مرد صحبت کنند، باید به این نکته توجه کنند که تنها یک مطلب را در یک زمان مطرح کنند؛ یک موضوع را بگویند و قطع کنند. اگر متوجه شدند او مطلبشان را درک کرده است، آنگاه مطلب دیگری را مطرح کنند. این بدان جهت است که مغز مردان در یک زمان تنها میتواند بر یک موضوع تمرکز کند.
مواردی را که آلن پیز در این سمینار (که به زبان انگلیسی بود) مطرح کرد، اصول مهمی در روابط زناشویی قلمداد میشوند.
یکی از شکایتهای خانمهایی که به مراکز مشاوره میروند، بیتوجهی شوهران آنها به سخنانشان است. اگر تفاوتهای زن و مرد را بدانیم، مشکلات کمتری پدید میآید؛ برای نمونه، وقتی بدانیم توانایی و علاقه اصلی خانمها صحبت کردن است و با این توانایی انرژی میگیرند، باید در هنگامی که آنها با ما سخن میگویند، هیچ کاری انجام ندهیم و با توجه کامل به سخنان آنها گوش دهیم.
اگر این اتفاق بیفتد، آنگاه خواهیم دید که چقدر تفاهم و عشق و علاقه بین ما افزایش پیدا کرده است.